【執筆者 澤井悦郎・やっとかめ】
マンボウ科Molidaeは、より大きなグループでは「フグ目 Tetraodontiformes」に属する。ここでは、日本で確認されているフグ目魚類を一覧表にした。
一覧表には、生物の分類階級の科(か)ごとに、「標準和名」「学名」「命名者, 命名年」を記載した。また、日本産フグ目魚類の名前や種数は、Matsuura (2015)と本村 (2020)を基にした。
なお、2020年11月17日時点で日本産フグ目魚類は、全138種(研究者によっては141種)である(メフグ、メガネフグ、フタツボシフグは日本での採集記録は怪しいため)。
日本で確認されているフグ目魚類のイラストはこちら
あわせて読みたい


フグ目魚類の種数とイラスト(日本版)
【執筆者 澤井悦郎】 マンボウ科Molidaeは、より大きなグループでは「フグ目 Tetraodontiformes」に属する。 世界に一体何種のフグ目魚類が存在…
日本を含む世界のフグ目魚類一覧表はこちら
あわせて読みたい


フグ目魚類の種数とイラスト(世界版)
【執筆者 澤井悦郎】 世界中に一体何種のフグ目魚類が存在するのかは正確には把握されていないが、一度Matsuura (2015)によって世界中のフグ目魚類の種…
目次
イトマキフグ科(Aracanidae)2種
| 標準和名 | 学名(属名+種小名) | 命名者, 命名年 |
|---|---|---|
| イトマキフグ | Kentrocapros aculeatus | (Houttuyn, 1782) |
| キスジイトマキフグ | Kentrocapros flavofasciatus | (Kamohara, 1938) |
ウチワフグ科(Triodontidae) 1種
| 標準和名 | 学名(属名+種小名) | 命名者, 命名年 |
|---|---|---|
| ウチワフグ | Triodon macropterus | Lesson, 1829 |
カワハギ科(Monacanthidae)33種
| 標準和名 | 学名(属名+種小名) | 命名者, 命名年 |
|---|---|---|
| アオサハギ | Brachaluteres ulvarum | Jordan & Fowler, 1902 |
| アザミカワハギ | Amanses scopas | (Cuvier, 1829) |
| アズキウマヅラ | Thamnaconus fijiensis | Hutchins & Matsuura, 1984 |
| アミメウマヅラハギ | Cantherhines pardalis | (Rüppell, 1837) |
| アミメハギ | Rudarius ercodes | Jordan & Fowler, 1902 |
| ウスバハギ | Aluterus monoceros | (Linnaeus, 1758) |
| ウマヅラハギ | Thamnaconus modestus | (Günther, 1877) |
| カワハギ | Stephanolepis cirrhifer | (Temminck & Schlegel, 1850) |
| キビレカワハギ | Thamnaconus modestoide | (Barnard, 1927) |
| ゴイシウマヅラハギ | Thamnaconus tessellatus | (Günther, 1880) |
| コクテンハギ | Pseudomonacanthus macruru | (Bleeker, 1856) |
| サラサハギ | Thamnaconus hypargyreus | (Cope, 1871) |
| ジョンストンニシキカワハギ | Pervagor aspricaudus | (Hollard, 1854) |
| スダレカワハギ | Acreichthys radiatus | (Popta, 1900) |
| セダカカワハギ | Rudarius excelsus | Hutchins, 1977 |
| センウマヅラハギ | Cantherhines multilineatus | (Tanaka, 1918) |
| ソウシハギ | Aluterus scriptus | (Osbeck, 1765) |
| タテジマカワハギ | Pervagor nigrolineatus | (Herre, 1927) |
| ツラナガハギ | Paramonacanthus pusillus | (Rüppell, 1829) |
| テングカワハギ | Oxymonacanthus longirostris | (Bloch & Schneider, 1801) |
| トゲカワハギ | Acreichthys hajam | (Bleeker, 1851) |
| ナミジハギ | Paramonacanthus matsuurai | Hutchins, 1997 |
| ナンカイウマヅラハギ | Thamnaconus septentrionalis | (Günther, 1874) |
| ニシキカワハギ | Pervagor janthinosoma | (Bleeker, 1854) |
| ヌリワケカワハギ | Pervagor melanocephalus | (Bleeker, 1853) |
| ノコギリハギ | Paraluteres prionurus | (Bleeker, 1851) |
| ハクセイハギ | Cantherhines dumerilii | (Hollard, 1854) |
| ハナツノハギ | Pseudalutarius nasicornis | (Temminck & Schlegel, 1850) |
| ヒゲハギ | Chaetodermis penicilligera | (Cuvier, 1816) |
| フチドリカワハギ | Acreichthys tomentosus | (Linnaeus, 1758) |
| メガネウマヅラハギ | Cantherhines fronticinctus | (Günther, 1867) |
| モロコシハギ | Monacanthus chinensi | (Osbeck, 1765) |
| ヨソギ | Paramonacanthus oblongus | (Temminck & Schlegel, 1850) |
ギマ科(Triacanthidae)1種
| 標準和名 | 学名(属名+種小名) | 命名者, 命名年 |
|---|---|---|
| ギマ | Triacanthus biaculeatus | (Bloch, 1786) |
ハコフグ科(Ostraciidae)9種
| 標準和名 | 学名(属名+種小名) | 命名者, 命名年 |
|---|---|---|
| ウミスズメ | Lactoria diaphana | (Bloch & Schneider, 1801) |
| クロハコフグ | Ostracion meleagri | Shaw, 1796 |
| コンゴウフグ | Lactoria cornuta | (Linnaeus, 1758) |
| シマウミスズメ | Lactoria fornasini | (Bianconi, 1846) |
| テングハコフグ | Ostracion rhinorhynchos | Bleeker, 1851 |
| ハコフグ | Ostracion immaculatum | Temminck & Schlegel, 1850 |
| ハマフグ | Tetrosomus reipublicae | (Whitley, 1930) |
| ミナミハコフグ | Ostracion cubicum | Linnaeus, 1758 |
| ラクダハコフグ | Tetrosomus gibbosus | (Linnaeus, 1758) |
ハリセンボン科(Diodontidae)7種
| 標準和名 | 学名(属名+種小名) | 命名者, 命名年 |
|---|---|---|
| イガグリフグ | Cyclichthys spilostylus | (Leis & Randall, 1982) |
| イシガキフグ | Chilomycterus reticulatus | (Linnaeus, 1758) |
| ネズミフグ | Diodon hystrix | Linnaeus, 1758 |
| ハリセンボン | Diodon holocanthus | Linnaeus, 1758 |
| ヒトヅラハリセンボン | Diodon liturosus | Shaw, 1804 |
| メイタイシガキフグ | Cyclichthys orbiculari | (Bloch, 1785) |
| ヤセハリセンボン | Diodon eydouxii | Brisout de Barneville, 1846 |
フグ科(Tetraodontidae)55種
| 標準和名 | 学名(属名+種小名) | 命名者, 命名年 |
|---|---|---|
| アカメフグ | Takifugu chrysops | (Hilgendorf, 1879) |
| アマミホシゾラフグ | Torquigener albomaculosus | Matsuura, 2014 |
| アミメフグ | Takifugu reticularis | (Tian, Cheng & Wang, 1975) |
| アラレキンチャクフグ | Canthigaster papua | (Bleeker, 1848) |
| アラレフグ | Arothron caeruleopunctatus | Matsuura, 1994 |
| イバラフグ | Tylerius spinosissimus | (Regan, 1908) |
| オキナワフグ | Chelonodontops patoca | (Hamilton, 1822) |
| カイユウセンニンフグ | Lagocephalus suezensis | Clark & Gohar, 1953 |
| カザリキンチャクフグ | Canthigaster bennetti | (Bleeker, 1854) |
| カスミフグ | Arothron immaculatus | (Bloch & Schneider, 1801) |
| カナフグ | Lagocephalus inermis | (Temminck & Schlegel, 1850) |
| カラス | Takifugu chinensis | (Abe, 1949) |
| キタマクラ | Canthigaster rivulata | (Temminck & Schlegel, 1850) |
| クサフグ | Takifugu alboplumbeus | (Richardson, 1845) |
| クマサカフグ | Lagocephalus lagocephalus | (Linnaeus, 1758) |
| クマドリキンチャクフグ | Canthigaster ocellicincta | Allen & Randall, 1977 |
| クロサバフグ | Lagocephalus cheesemanii | (Clarke, 1897) |
| ケショウフグ | Arothron mappa | (Lesson, 1831) |
| コクテンフグ | Arothron nigropunctatus | (Bloch & Schneider, 1801) |
| ゴマフキンチャクフグ | Canthigaster amboinensis | (Bleeker, 1864) |
| ゴマフグ | Takifugu stictonotus | (Temminck & Schlegel, 1850) |
| コモンフグ | Takifugu flavipterus | Matsuura, 2017 |
| サザナミフグ | Arothron hispidus | (Linnaeus, 1758) |
| サンサイフグ | Takifugu flavidus | (Li, Wang and Wang) |
| シッポウフグ | Torquigener brevipinnis | (Regan, 1903) |
| シボリキンチャクフグ | Canthigaster janthinoptera | (Bleeker, 1855) |
| シマキンチャクフグ | Canthigaster valentini | (Bleeker, 1853) |
| シマフグ | Takifugu xanthopterus | (Temminck & Schlegel, 1850) |
| ショウサイフグ | Takifugu snyderi | (Abe, 1988) |
| シロサバフグ | Lagocephalus spadiceus | (Richardson, 1845) |
| スジモヨウフグ | Arothron manilensis | (Marion de Procé, 1822) |
| センニンフグ | Lagocephalus sceleratus | (Gmelin, 1789) |
| タキフグ | Takifugu oblongus | (Bloch, 1786) |
| タスジフグ | Arothron multilineatus | Matsuura, 2016 |
| ドクサバフグ | Lagocephalus lunaris | (Bloch & Schneider, 1801) |
| トラフグ | Takifugu rubripes | (Temminck & Schlegel, 1850) |
| ナガレモヨウフグ | Arothron carduus | (Cantor, 1849) |
| ナシフグ | Takifugu vermicularis | (Temminck & Schlegel, 1850) |
| ナミダフグ | Torquigener hypselogeneion | (Bleeker, 1852) |
| ナメラダマシ | Takifugu pseudommus | (Temminck & Schlegel, 1850) |
| ハナキンチャクフグ | Canthigaster axiologus | Whitley, 1931 |
| ヒガンフグ | Takifugu pardalis | (Temminck & Schlegel, 1850) |
| ヒメキンチャクフグ | Canthigaster compressa | (Marion de Procé, 1822) |
| フタツボシフグ*脚注 | Takifugu bimaculatus | (Richardson, 1845) |
| ホクロキンチャクフグ | Canthigaster inframacula | Allen & Randall, 1977 |
| ホシフグ | Arothron firmamentum | (Temminck & Schlegel, 1850) |
| マフグ | Takifugu porphyreus | (Temminck & Schlegel, 1850) |
| ミゾレフグ | Arothron meleagris | (Anonymous, 1798) |
| ムシフグ | Takifugu exascurus | (Jordan & Snyder, 1901) |
| メガネフグ*脚注 | Takifugu ocellatus | (Linnaeus, 1758) |
| メフグ*脚注 | Takifugu obscurus | (Abe, 1949) |
| モヨウフグ | Arothron stellatus | (Anonymous, 1798) |
| モンキキンチャクフグ | Canthigaster epilampra | (Jenkins, 1903) |
| ヨリトフグ | Sphoeroides pachygaster | (Müller & Troschel, 1848) |
| ワモンフグ | Arothron reticularis | (Bloch & Schneider, 1801) |
*日本での採集は怪しい
ベニカワムキ科(Triacanthodidae)7種
| 標準和名 | 学名(属名+種小名) | 命名者, 命名年 |
|---|---|---|
| ウケグチカワムキ | Atrophacanthus japonicus | (Kamohara, 1941) |
| シマベニカワムキ | Triacanthodes ethiops | Alcock, 1894 |
| ソコカワムキ | Tydemania navigatoris | Weber, 1913 |
| ナガカワムキ | Halimochirurgus alcocki | Weber, 1913 |
| フエカワムキ | Macrorhamphosodes uradoi | (Kamohara, 1933) |
| ベニカワムキ | Triacanthodes anomalus | (Temminck & Schlegel, 1850) |
| ミスジカワムキ | Paratriacanthodes retrospinis | Fowler, 1934 |
マンボウ科(Molidae)4種
| 標準和名 | 学名(属名+種小名) | 命名者, 命名年 |
|---|---|---|
| ウシマンボウ | Mola alexandrini | (Ranzani, 1839) |
| クサビフグ | Ranzania laevis | (Pennant, 1776) |
| マンボウ | Mola mola | (Linnaeus, 1758) |
| ヤリマンボウ | Masturus lanceolatus | (Liénard, 1840) |
モンガラカワハギ科(Balistidae)22種
| 標準和名 | 学名(属名+種小名) | 命名者, 命名年 |
|---|---|---|
| アオスジモンガラ | Xanthichthys caeruleolineatus | Randall, Matsuura & Zama, 1978 |
| アミモンガラ | Canthidermis maculata | (Bloch, 1786) |
| イソモンガラ | Pseudobalistes fuscus | (Bloch & Schneider, 1801) |
| イトヒキオキハギ | Abalistes filamentosus | Matsuura & Yoshino, 2004 |
| オキハギ | Abalistes stellatus | (Bloch & Schneider, 1801) |
| キヘリモンガラ | Pseudobalistes flavimarginatus | (Rüppell, 1829) |
| クマドリ | Balistapus undulatus | (Park, 1797) |
| クラカケモンガラ | Rhinecanthus verrucosus | (Linnaeus, 1758) |
| クロモンガラ | Melichthys vidua | (Richardson, 1845) |
| ゴマモンガラ | Balistoides viridescens | (Bloch & Schneider, 1801) |
| スジナメモンガラ | Xanthichthys lineopunctatus | (Hollard, 1854) |
| ソコモンガラ | Rhinecanthus abyssus | Matsuura & Shiobara, 1989 |
| ソロイモンガラ | Melichthys niger | (Bloch, 1786) |
| タスキモンガラ | Rhinecanthus rectangulus | (Bloch & Schneider, 1801) |
| ツマジロモンガラ | Sufflamen chrysopterum | (Bloch & Schneider, 1801) |
| ナメモンガラ | Xanthichthys mento | (Jordan & Gilbert, 1882) |
| ホシモンガラ | Xanthichthys auromarginatus | (Bennett, 1832) |
| ムスメハギ | Sufflamen bursa | (Bloch & Schneider, 1801) |
| ムラサメモンガラ | Rhinecanthus aculeatus | (Linnaeus, 1758) |
| メガネハギ | Sufflamen fraenatum | (Latreille, 1804) |
| モンガラカワハギ | Balistoides conspicillum | (Bloch & Schneider, 1801) |
参考文献(年代順)
Matsuura, K. 2015. Taxonomy and systematics of tetraodontiform fishes: a review focusing primarily on progress in the period from 1980 to 2014. Ichthyological Research, 62: 72-113.
本村浩之.2020.日本産魚類全種目録.これまでに記録された日本産魚類全種の現在の標準和名と学名.鹿児島大学総合研究博物館,鹿児島.560 pp.(2020年5月13日 ver. 1)
関連記事
あわせて読みたい


フグ目魚類の種数とイラスト(日本版)
【執筆者 澤井悦郎】 マンボウ科Molidaeは、より大きなグループでは「フグ目 Tetraodontiformes」に属する。 世界に一体何種のフグ目魚類が存在…
あわせて読みたい


フグ目魚類の種数とイラスト(世界版)
【執筆者 澤井悦郎】 世界中に一体何種のフグ目魚類が存在するのかは正確には把握されていないが、一度Matsuura (2015)によって世界中のフグ目魚類の種…
更新履歴
- サイトデザイン一新にともないリライト(2023年7月18日)
- 更新履歴の表示方法をアコーディオンボックスの仕様を変更(2021年6月27日)
- 「関連記事」を追加(2021年1月6日)
作成日:2020年11月17日 更新日:2023年7月18日

